SÖHBƏT “ƏFALİ-MÜKƏLLƏFİN”

İslam dininin bildirdiyi  əmrlərə və qadağalara “Əhkami-Şəriyyə”  və ya “Əhkami-islamiyyə” deyilir. Bunlara “Əfali-mükəlləfin” də deyilir. Əfali-mükəlləfin bunlardır: Fərz, vacib, sünnət, müstəhəb, mubah, haram, məkruh və müfsid. 

1. FƏRZ: Allahu təalanın yerinə yetirilməsini ayəti-kərimə ilə açıq-aydın və qəti olaraq əmr etdiyi şeylərə fərz deyilir. Fərzləri tərk etmək haramdır. 

2. VACİB: Yerinə yetirilməsi fərz kimi qəti olan əmrlərə deyilir. Qurani-Kərimdəki dəlili fərz qədər açıq deyildir.

3. SÜNNƏT: Allahu təalanın açıqca bildirməyib, yalnız Peyğəmbər  əfəndimizin edilməsini çox məsləhət gördüyü, yaxud davamlı olaraq özünün etdiyi və yaxud edilərkən görüb mane olmadığı şeylərə “Sünnət”

4. MÜSTƏHƏB: Buna məndub,  ədəb də deyilir. Peyğəmbər  əfəndimizin ömründə bir-iki dəfə belə olsa, etdiklərı və sevdikləri, bəyəndikləri şeylərə deyilir.

5. MUBAH: Edilməsi  əmr olunmayan və qadağan da edilməyən  şeylərə “Mubah” deyilir. Yəni günah və ya ibadət olduğu bildirilməmiş olan işlərdir.

6. HARAM: Allahu təalanın, Qurani-Kərimdə “etməyin” deyə açıqça qadağan etdiyi şeylərdir. Haramların edilməsi və istifadə edilməsi qəti qadağan edilmişdir.

7. MƏKRUH: Allahu təalanın və Muhamməd-əleyhissəlamın bəyənmədiyi və ibadətlərin savabını götürən şeylərə “Məkruh” deyilir. 

8. MÜFSİD: Dinimizə uyğun olan bir işi və ya başlanmış olan bir ibadəti pozan şeylərdir.