SÖHBƏT İLAHİ TƏQDİR

Sual: Bəzən zəlzələ, sel fəlakəti, yanğın, avtomobil qəzası və ya iş qəzaları baş verir. Qəza nəticəsində bomba partlayır, insanlar ölür. Bunlara təqdiri-ilahi demək olarmı? Dini mövzularda cahil bir yazıçı, “Belə qəzalara təqdiri-ilahi demək məsuliyyətsizlikdir” deyir. Gərəkli tədbir alınmadan qəzaya səbəb olunmuşsa, yenə buna ilahi təqdir demək olarmı?

CAVAB
Tədbir almaq dinimizin əmridir. Ancaq tədbir alınsa da, alınmasa da, hər şey ilahi təqdirlə olur. Keyfiyyətsiz bina tikilsə, zəlzələdə dağılsa, sel yatağında ev tikilsə, evi sel aparsa, meşədə kabab bişirmək üçün odun qalansa, meşənin yanmasına səbəb olsa, 150 km sürətlə sürərək qəza olsa, bunların hamısı tədbirsizlik nəticəsində baş versə də yenə ilahi təqdirdir. “Filankəs 150 km sürətlə sürsə qəzaya düşəcək” deyə alnımıza yazılıbsa, yəni qədərimiz olubsa, biz də onu görürük. Tədbir almadığımız üçün günaha giririk, o ayrı bir şeydir. Amma hər şey ilahi təqdirlə olur. Hər hadisəni yaradan ancaq Allahdır. İki ayəti-kərimə məali belədir:

“Hər şeyi yaradan Allahdır.” [Zümər 62]

“Sizi də, etdiyiniz işləri də yaradan Allahdır.” [Saffat 96]